Nền kinh tế thời chiến của Ukraine

 

Lướt xem trang Instagram của Kachorovska - một hãng thời trang ở Ukraine, người ta có thể biết ngay tình hình xung đột đang như thế nào.

Những bức ảnh sành điệu của người mẫu chân dài và giày cao gót giờ đã nhường chỗ cho những lời kêu gọi hành động, quyên góp và hình ảnh giản dị của những thợ đóng giày trong bộ quần áo rộng thùng thình. Công ty này đang hợp tác với các cửa hàng khác để sản xuất 1.000 đôi bốt cho binh lính mỗi tuần.

"Với bốt quân đội, bạn cần loại da thật dày", Alina Ocheretiana - chủ công ty này cho biết. Cô sử dụng loại da dành cho giày cao cổ phụ nữ để may. Mỗi công ty sản xuất một bộ phận. Còn công ty cô sẽ chịu trách nhiệm ráp lại thành sản phẩm hoàn chỉnh.

Sản phẩm của họ sẽ được chuyển đi toàn quốc để đến tay Lực lượng Phòng vệ Lãnh thổ Ukraine. Lực lượng này gửi đơn đặt hàng qua tin nhắn riêng trên Instagram. Nhờ huy động vốn từ cộng đồng, Kacharovska có thể tiếp tục trả lương cho công nhân của mình, đồng thời cung cấp giày miễn phí.

Công nhân Kachorovska sản xuất bốt cung cấp cho quân đội. Ảnh: Instagram

Kiểu sản xuất ứng biến này đang hiện diện khắp Ukraine. Dù vậy, nền kinh tế thời chiến tại Ukraine đến nay đặc trưng bởi các sáng kiến manh mún cấp cơ sở, hơn là kế hoạch tập trung của chính phủ.

Giới chức Ukraine đang chuẩn bị định hình lại xã hội, bao gồm cả kế hoạch sản xuất. "Kinh tế thời chiến liên quan đến việc lập kế hoạch chính xác những gì cần thiết", Thủ tướng Ukraine Denys Shmyhal tuyên bố.

Nền kinh tế này hiện có 3 nhu cầu nổi bật. Đầu tiên là vượt qua cú sốc ban đầu của chiến sự. Ngân hàng trung ương Ukraine cho biết GDP nước này giảm nửa trong những ngày đầu tiên Nga mở chiến dịch quân sự. Nguyên nhân là nhiều người đã bỏ việc để rời đi, chiến đấu hoặc chăm sóc người thân. Chính phủ giờ muốn công dân quay lại hoạt động kinh tế. "Nếu bạn buộc phải sơ tán, hãy tìm một công việc ở nơi mới", Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Oleksiy Reznikov đề xuất.

Nhu cầu thứ hai là phục vụ cho những nơi có xung đột. Một lãnh đạo ngân hàng lớn của Ukraine nói rằng mỗi sáng, ban giám đốc sẽ quyết định xem chi nhánh nào có thể mở cửa hoạt động an toàn ngày hôm đó. Thường là một phần tư số chi nhánh sẽ không mở cửa. Khi có tên lửa bay qua, các công ty và công nhân sẽ ở bên trong trụ sở.

Với các công ty phải vận chuyển nhiên liệu, rủi ro thậm chí lớn hơn nhiều. "Khi bạn không biết cuộc đụng độ tiếp theo sẽ là ở đâu mà lại đang kéo một thùng xăng khổng lồ, điều đó giống như lái một quả bom vậy", một CEO trong ngành tiết lộ.

Khó khăn nhất là sự hỗn loạn ở các thị trấn bị lực lượng Nga bao vây hoặc đã chiếm được, như Mariupol. Nguồn cung nhu yếu phẩm đang bị gián đoạn. Yuriy Vitrenko, Giám đốc điều hành công ty dầu khí quốc doanh Naftogaz, cho biết công nhân của họ đang cố gắng sửa chữa cơ sở hạ tầng bị hư hại sau trận chiến. Họ đã phải buộc đóng cửa 16 trạm phân phối khí đốt kể từ ngày 6/3.

Nhu cầu thứ ba là hỗ trợ cuộc di cư và cả quay về của hàng triệu người Ukraine. Lượng thực phẩm và nhiên liệu cần chuẩn bị dọc theo các tuyến đường đưa họ đến nơi an toàn là rất lớn. Các kệ hàng trống trơn là hình ảnh quen thuộc ở những thành phố như Lviv, miền tây Ukraine. Những người tình nguyện cung cấp súp và bánh mì làm sẵn từ biên giới đã giúp giảm tình trạng thiếu hụt.

Ngoài khó khăn khi duy trì hoạt động, các công ty Ukraine còn phải chia sẻ nguồn lực cho quân đội. Các ngân hàng đã bàn giao hầu hết phương tiện bọc thép mà họ thường sử dụng để chuyển tiền mặt. Một phần lớn nguồn cung cấp nhiên liệu cũng được ưu tiên sử dụng cho các mục đích quân sự. Tài xế xe tải rất khan hiếm vì nhiều người nghỉ việc. Các nhà sản xuất thực phẩm cũng đang chật vật tiếp tế đồ cho binh lính.

Tuy nhiên, nhiều siêu thị và cửa hàng vẫn tiếp tục bổ sung hàng hóa qua đêm. Các ngân hàng vẫn đang hoạt động trơn tru nhờ gần một thập kỷ cải cách. Lương làm việc và lương hưu vẫn được chi trả.

Các cửa hàng được khuyến khích thanh toán bằng thẻ thay vì tiền mặt, vì tiền mặt mất công vận chuyển. Các ngân hàng lớn của Ukraine đã nhanh chóng triển khai một kế hoạch mới, cho phép dùng thẻ thanh toán rút tới 6.000 hryvnia (200 USD) tiền mặt cùng một lúc tại các cửa hàng, với hy vọng giảm lượng tiền mặt mà các nhà bán lẻ cần chuyển đến kho tiền.

KLO - chuỗi trạm xăng dầu nổi tiếng ở Kyiv - vẫn có thể nhập khẩu xăng dầu từ các nước EU mà không gặp quá nhiều khó khăn. Nhu cầu cũng giảm, vì rất nhiều hoạt động bình thường đã ngừng lại. Các công ty mới một tháng trước là đối thủ gay gắt thì nay lại chia sẻ nhiên liệu và nhân viên với nhau.

Ngành nông nghiệp cũng đang bị ảnh hưởng. Chi phí phân bón và thuốc trừ sâu tăng cao có thể ảnh hưởng đến mùa gieo hạt tiếp theo, sẽ bắt đầu vào cuối tháng này. MHP, nhà sản xuất gia cầm lớn nhất nước này lo lắng vì nguồn cung phụ gia thức ăn cho gà bị gián đoạn.

Nhiều công ty đang yêu cầu chính phủ giúp đỡ vì chi phí ngày càng tăng. Ngày 8/3, giới chức Ukraine cấm xuất khẩu muối, đường, thịt và lúa mì để giúp tăng nguồn cung cho các cửa hàng địa phương. Chính phủ cũng áp các biện pháp kiểm soát giá hàng thiết yếu. Họ cũng thành lập các cơ quan để xem xét kỹ lưỡng biến động giá. Một trung tâm điều phối thực phẩm, thuốc, nước và nhiên liệu được lập để theo dõi việc cung cấp những nhu yếu phẩm này.

Chính phủ Ukraine cũng cần đảm bảo khả năng nuôi sống chính bộ máy của mình. Họ điều phối các quỹ, vay từ Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) và những tổ chức khác, cũng như phát hành trái phiếu thời chiến. Trái phiếu đầu tiên loại này được phát hành vào ngày 1/3 với lợi suất 11%. Chính phủ cũng đăng trực tuyến địa chỉ các ví tiền điện tử khác nhau của mình, từ Bitcoin đến Dogecoin, để kêu gọi quyên góp ẩn danh. Việc bán NFT theo chủ đề quân sự để tăng cường nguồn tiền cho quân đội cũng đang được tiến hành.

Ngoài ra, chính phủ Ukraine còn đối mặt nhiều chi phí mới khác, như khoản thanh toán 6.500 hryvnia (215 USD) cho tất cả công nhân bị mất việc làm do cuộc xung đột. Họ cũng đang cố gắng duy trì nền kinh tế bằng cách nới lỏng các hạn chế. Mua thuốc hiện không cần đơn trong hầu hết trường hợp. Thuế hải quan đã được hoãn, cho phép thực phẩm và nhiên liệu nhập cảnh vào đất nước nhanh chóng và rẻ hơn.

Nền kinh tế thời chiến này được dự báo còn kéo dài. Khi giao tranh mở rộng, việc duy trì hoạt động sẽ trở nên khó khăn hơn bao giờ hết. Nhưng đến nay, chính phủ và doanh nghiệp Ukraine vẫn đang hợp tác khá chặt chẽ dể làm được điều này.

Phiên An (theo The Economist)

Đủ món tráng miệng ngon và đẹp của Ấn Độ

 

Đồ tráng miệng trong ẩm thực Ấn Độ gây ấn tượng nhờ hương vị, sự kỳ công, màu sắc và trình bày hấp dẫn.

Ẩm thực Ấn Độ nổi tiếng thế giới vì sự đa dạng, và cách đầu bếp sử dụng hương vị, gia vị độc đáo trong từng món. Cũng giống các món ăn mặn, đồ tráng miệng của quốc gia này thường có hương vị của đất như bạch đậu khấu, nhục đậu khấu. Dưới đây là sáu món tráng miệng được CNN đánh giá là đặc sắc, ngon và đẹp mắt nhất của Ấn Độ.
Bebinca
Những người Bồ Đào Nha đến Goa định cư vào thế kỷ 16 và mang theo món tráng miệng kiểu sữa trứng của họ - nguồn gốc của Bebinca. Ngày nay, nó trở thành "ngôi sao" của bang miền tây này, và là món ăn truyền thống, thường xuyên được sử dụng trong các dịp lễ hội và bữa ăn hàng ngày của người dân.
Món ăn gồm bột trứng, bột mì, nhục đậu khấu và nước cốt dừa. Sau khi nướng, đầu bếp sẽ phủ lên đó một lớp bơ làm từ sữa trâu. Ảnh: Ruchit Harneja

Đây là món ăn tốn nhiều thời gian và công sức để làm, khi đầu bếp thường xếp nhiều lớp bánh lên nhau. Thông thường, bebinca thường có bảy tầng, một bánh tròn cắt thành bảy miếng. Nhiều nơi, bánh lên đến 16 tầng. Đường vân nhiều màu trong bánh thể hiện kỹ năng của người thợ, và cũng là thứ khiến thực khách thích thú khi ngắm nhìn. Mọi người thường ăn bánh với kem, hoặc sữa chua.
Ảnh: chackovictoria

Aamras puri
Trong tiếng Hindi, aamras nghĩa là xoài, ras là nước trái cây. Thành phần chính làm nên món ăn ngon ngọt, màu vàng ươm này chính là xoài chín xay nhuyễn. Maharashtra và Gujarat là nơi aamras phổ biến và hương vị nổi bật hơn những vùng khác tại Ấn Độ. Ảnh: Vaya

Món ăn này chỉ có sẵn trong mùa xoài. "Có rất nhiều xoài ở Ấn Độ", là điều mà người dân địa phương thường nói với du khách khi giới thiệu về aamras. Người ta có thể dùng nghệ tây, sữa hoặc đường bột để tạo thêm hương vị cho món xoài xay. Người dân thường ăn khi đã được ướp lạnh, và ăn kèm puri, một loại bánh mì chiên giòn. Ảnh: Whatshot

Gajar halwa
Món bánh cà rốt ngọt này là đồ tráng miệng phổ biến, có nguồn gốc từ miền bắc Ấn Độ. Gajar halwa thường có trong lễ hội ánh sáng Diwali nổi tiếng. Người Ấn thường bày nó trong một chiếc bát, phủ hạt dẻ cười màu xanh hoặc hạnh nhân thái mỏng. Ảnh: Archana's Kitchen

Bí quyết để nấu gajar halwa hoàn hảo nằm ở khâu sên cà rốt với bơ sữa cho đến khi có độ sệt, mềm mịn, sánh mướt như kem và bánh pudding. Sau đó, đầu bếp sẽ thêm bạch đậu khấu, quả hồ trăn, đôi khi là nho khô. Món này ngon nhất khi ăn kèm kem vani. Ảnh: Cooking the Globe

Shrikhand
Món ăn được tạo thành từ một loại sữa chua đặc, thêm bạch đậu khấu, đường và nghệ tây. Nghệ tây mang lại sắc vàng đặc trưng cho món ăn này, không thể nhầm lẫn với những món tráng miệng sữa chua nào khác. Ảnh: First Cry Parenting

Đôi khi, nó cũng được phục vụ với một chiếc bánh mì puri mặn. Phiên bản này được nhiều thực khách yêu thích hơn, vì nó là sự pha trộn hoàn hảo giữa vị mặn và ngọt trong cùng một món, chấm cùng bánh mì chiên giòn. Người Ấn có thể ăn chúng vào mọi thời điểm trong ngày. Ảnh: Spice Up The Curry

Mishti Doi
Đây là đặc sản đến từ vùng Tây Bengal, với nguyên liệu đơn giản như sữa, đường jaggery (đường mía thô hoặc đường thốt nốt), sữa chua. Đầu bếp sẽ đun nóng sữa, hòa thêm đường. Hỗn hợp này được để lên men qua đêm, cho đến đặc lại và ướp lạnh trước khi ăn. Ảnh: NDTV Food

Mishti doi còn được gọi là sữa chua ngọt. Theo truyền thống, món ăn này được đựng trong một cái bát bằng đất nung, rắc lên trên những sợ nghệ tây sáng màu, vụn quả hò trăn và đôi khi là cả những cánh hoa nhỏ. Người dân ăn chúng vào bữa sáng, trưa và thậm chí được phục vụ kèm món chính, ví dụ như cá. Ảnh: Playful Cooking

Motichoor Ladoo
Món này gần giống bánh rán, nhưng được làm từ bột đậu xanh. Một miếng motichoor ladoo được coi là "đạt chuẩn" khi tan ngay ra trong miệng khi thực khách cắn miếng đầu tiên. Ảnh: AM Baker

Món ăn có nguồn gốc từ miền bắc Ấn Độ, thường được nêm với nghệ tây hoặc hạt dưa, thêm nước đường đặc. Đôi khi, các viên bánh cũng được trộn với màu thực phẩm để thêm bắt mắt. "Chỉ đến khi ăn thử motichoor ladoo, bạn mới hiểu được vì sao chúng lại trở thành một trong những món ăn ngon nhất Ấn Độ", Floyd Cardoz, một đầu bếp gốc Mumbai, chia sẻ trên CNN. Ảnh: Spicy India Kitchen

Anh Minh (Theo CNN)

4 dấu hiệu cha mẹ nuôi dạy con đúng cách

Sự trưởng thành của một đứa trẻ là một quá trình dạy dỗ, vun đắp. Để biết mình nuôi dạy con có tốt hay không, bạn hãy nhìn vào 4 dấu hiệu sau đây.

Nhà giáo dục người Ukraine, Vasyl Oleksandrovych Sukhomlynsky, từng nói: "Một thời điểm nào đó, khi bạn nhìn vào con, bạn sẽ nhìn thấy chính mình. Khi bạn giáo dục con cũng là bạn giáo dục chính mình và kiểm tra nhân cách của chính mình".

Như thế, con cái là tấm gương phản chiếu của cha mẹ, phản ánh trình độ học vấn, đạo đức của cha mẹ. Các nhà nghiên cứu đã tổng kết 4 dấu hiệu cho thấy một đứa trẻ được nuôi dạy và trưởng thành lành mạnh.

Trẻ biết bày tỏ cảm xúc thật của mình

Theo các chuyên gia giáo dục, cha mẹ biết cách chấp nhận cảm xúc của con cái là chìa khóa cho sự phát triển lành mạnh của trẻ. Ngược lại, nếu cha mẹ không chấp nhận cảm xúc thực của đứa trẻ và từ chối lắng nghe chúng bày tỏ, trẻ dần khép kín, không dám bày tỏ, không dám lên tiếng.

Cha mẹ cho con cái cơ hội tự do thể hiện bản thân là điều đáng trân trọng, bởi lẽ, những cảm xúc bị kìm nén lâu dài chính là hố sâu trong con đường trưởng thành của trẻ. Khi cảm xúc của đứa bé bị bỏ quên, chúng thường tự ti, nhạy cảm, yếu đuối. Trẻ được lắng nghe tự tin, mạnh dạn, luôn sẵn sàng sống đúng như con người thật. Ở các trẻ này, EQ của chúng cao hơn hẳn. Kết quả nghiên cứu từ Khoa phát triển gia đình và trẻ em thuộc Đại học Georgia, Mỹ cho thấy trí thông minh cảm xúc (EQ) quyết định 80% hạnh phúc, thành công trong cuộc sống của một người khi trưởng thành.

Trẻ có tính nhẫn nại

Cốc Ái Lăng - vận động viên trượt tuyết người Trung Quốc vừa giành huy chương vàng Olympic 2022 - đã khiến công chúng nể phục, khi có màn biểu diễn thành công và giành huy chương vàng. Trước đó, cô ngã trong lúc trình diễn phần thi và nhận về điểm số thấp nhất trong hai ngày 5 và 6/2. Không nản lòng vì thất bại, tới 8/2, cô vượt lên chính mình và giành huy chương vàng môn trượt tuyết nhào lộn trên không. Trả lời phỏng vấn, cô gái cho biết thành tích kém ở hai vòng thi trước từng khiến cô thấy không tốt lắm, nhưng sau đó, cô cố gắng phát huy hết khả năng và thể hiện bản thân.

Theo khoa học, trẻ có chỉ số nghịch cảnh cao (Adversity Quotient, viết tắt là AQ) - tức khả năng chống lại áp lực cao, khi mọi thứ diễn ra không như ý - sẽ có cơ hội thành công hơn những người khác trong cuộc sống.

Những đứa trẻ có chỉ số nghịch cảnh cao thường kiên trì và ngoan cường. Chúng có thể đối mặt với những thất bại và tìm cơ hội mới từ đó, trong khi những đứa trẻ có chỉ số nghịch cảnh thấp khó chấp nhận thất bại. Chúng dần trở nên ghen tị, ích kỷ, dễ làm tổn thương người khác hay tự hủy hoại bản thân.

George S. Patton, vị tướng nổi tiếng của Mỹ, nói: "Thước đo thành công của một người không phải ở đỉnh cao bao nhiêu, mà là kiên cường thế nào khi rơi xuống đáy vực".

Do đó, bậc cha mẹ khôn ngoan không giúp con né nghịch cảnh mà để con tự mình đương đầu và tìm cách vượt qua nó.

Trẻ có khả năng đồng cảm

Đồng cảm là khả năng có thể đặt mình vào vị trí của người khác và hiểu hoàn cảnh của họ. Khi một đứa trẻ đồng cảm, chúng sẽ biết yêu thương mọi người.

Con cái thiếu sự đồng cảm là nỗi buồn lớn nhất của cha mẹ. Trẻ có xu hướng không quan tâm đến người khác và thờ ơ với những đau khổ của họ. Những đứa trẻ này, dù giỏi đến đâu, cũng không thể được đánh giá cao về nhân cách. Trong khi đó, trẻ có sự đồng cảm sẽ hình thành quan hệ tốt với mọi người, tự tạo "phúc lành" cho mình.

Giáo sư trường Wharton của Đại học Pennsylvania, Mỹ, Adam M. Grant, nhận định: "Bài kiểm tra thực sự trong việc giáo dục con cái không phải là con bạn có thể đạt được gì, mà là chúng sẽ trở thành gì và đối xử với người khác ra sao".

Trẻ biết làm việc nhà

Diễn viên Hong Kong Thái Thiếu Phân - một bà mẹ ba con - thường chia sẻ những video, bức hình trên Weibo, cho thấy cô giao cho con nhiều việc nhà như lau bàn ghế, chọn thực phẩm... Khi một phóng viên hỏi cô vì sao lại để trẻ làm việc như vậy mà không lo sợ trẻ đứt tay, làm vỡ đô, cô nói dạy trẻ nấu nướng, làm việc nhà cũng là một cách giúp trẻ thực hành rèn luyện tính cách.

Một nghiên cứu kéo dài 20 năm tại Đại học Harvard cho thấy, trẻ làm việc nhà và trẻ không làm việc nhà có tỷ lệ có công việc làm là 15: 1 và tỷ lệ phạm tội là 1:10 khi trưởng thành. Như vậy, có thể thấy tác động tích cực của làm việc nhà đối với trẻ em rất rõ ràng.

Thùy Linh (Theo QQ)